Bu web sitesi yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki tavsiye niteliği taşımaz. İçeriklerin doğruluğu için çaba gösterilse de, herhangi bir hata veya eksiklikten kaynaklanabilecek sonuçlardan sorumluluk kabul edilmez. Kendi durumunuza uygun şekilde bir avukata danışmanız önerilir.
Giriş
Türkiye’de askerlik hizmetlerinin yürütülmesi ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarına yönelik personel temini açısından önemli bir yere sahip olan 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu, 22 Mart 2011 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kanunun temel amacı, askerlik hizmetinin sürekliliğini sağlamak ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin operasyonel ihtiyaçlarını karşılamak üzere sözleşmeli erbaş ve erlerin istihdamını düzenlemektir. Bunun yanı sıra, bu kanunla birlikte sözleşmeli er ve erbaşların hakları, yükümlülükleri, görev süreleri ve yedeklik dönemleri gibi birçok önemli konu da ele alınmıştır.
Kanunun Amacı ve Kapsamı
Kanunun amacı, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde sözleşmeli olarak çalışacak erbaş ve erlerden oluşan personelin temin edilmesini, eğitim süreçlerini, görev sürelerini ve sosyal haklarını düzenlemektir. Bu bağlamda, 6191 sayılı kanun, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı’nı da kapsam içerisine alarak askerî personel ihtiyacının karşılanmasına yönelik bir çerçeve sunmaktadır. Kanun, aynı zamanda bu personelin yasalar çerçevesinde nasıl istihdam edileceğine dair genel ilkeleri belirlemektedir.
6191 sayılı kanunun uygulamasında önemli rol oynayan tanımlar arasında, sözleşmeli er adayı, sözleşmeli erbaş ve er, ön sözleşme ve askerî eğitim gibi kavramlar yer almaktadır. Bu tanımlar, kanunun yürütülmesi sırasında ortaya çıkabilecek belirsizlikleri azaltmak ve anlaşılabilirlik sağlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Bunun yanı sıra, sözleşmeli erbaş ve erlerin kimlerden oluştuğu, hangi şartları sağlamaları gerektiği de kanunun içerisinde detaylı bir şekilde belirtilmiştir. Örneğin, Türk vatandaşı olma, askerlik hizmetini tamamlamış olma ve yasal düzenlemelere uygun diğer şartları taşımaları gibi kriterler sözleşmeli askerliğin temel dayanaklarıdır.
Kaynak ve Yetiştirme Süreçleri
Sözleşmeli er adaylarının temini için aranan nitelikler oldukça spesifiktir. Adayların en az ilköğretim mezunu olması, askerliğini erbaş ve er olarak tamamlaması ve belirli bir yaş sınırına uyması gerekmektedir. Ayrıca, fiziksel yeterlilik testlerinden geçmeleri ve güvenlik soruşturmasının olumlu sonuçlanması da şartlardan biridir. Askeri eğitim süreci, sözleşmeli er adaylarının yetkinliğini artırmak ve göreve hazırlamak amacıyla düzenlenmektedir.
Ön sözleşme ile başlanan süreç, eğitimin tamamlanması ile birlikte sözleşme ile devam etmektedir. Sözleşmenin süresi, ilk başta en az üç yıl olarak belirlenmiştir. Bu süre, sonraki sözleşmelerde bir yıl ile üç yıl arasında uzatılabilir. Ancak, sıkıyönetim veya savaş gibi olağanüstü durumlarda sözleşme süreleri uzatılabilir ve bu süreçler, ilgili yetkililerin onayına bağlıdır.
Bu noktada, sözleşmeli erbaşların rütbe bekleme süreleri ve sözleşme sürelerinin yenilenmesi konuları da önemli bir yere sahiptir. Ayrıca, sözleşmeli erbaşların görev süreleri sonrasında başka bir göreve geçişleri veya sözleşme süresinin sona ermesi durumunda izlenmesi gereken yollar ve hakları belirlenmiştir.
Özlük Hakları ve Sosyal Haklar
6191 sayılı kanun kapsamında sözleşmeli erbaş ve erlere tanınan özlük hakları, sosyal haklar, izin süreleri ve diğer kişisel haklar detaylı şekilde ele alınmıştır. Sosyal güvenlik hakları açısından, tüm sözleşmeli erbaşlar ve erler, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında sigortalı sayılmaktadır. Bu durum, onlara sağlık güvencesinin yanı sıra, işten ayrılmaları durumunda belirli bir tazminat hakkı da tanımaktadır.
Sözleşmeli erbaş ve erler, görev süreleri boyunca yıllık izin, mazeret izni ve diğer sosyal haklardan da faydalanma hakkına sahiptir. Yıllık izin süreleri arasında barış zamanı için belirli bir gün sayısı tanınmış ve hastalık durumunda da ek süreler sağlanmıştır. Bu haklar, erbaşların yaşam kalitesini artırmayı ve göreve devamlılıklarını desteklemeyi amaçlamaktadır.
Kanun, ayrıca sözleşmeli erbaş ve erlerin giyim, barınma ve iaşe gibi temel ihtiyaçlarının da devlet tarafından karşılanacağına dair hükümlere yer vermektedir. Bu durum, askerlerin morali ve motivasyonu açısından son derecede önemlidir.
Sözleşmeli Erbaş ve Erlerin Yükümlülükleri
Sözleşmeli erbaş ve erlerin kanun çerçevesindeki yükümlülükleri, tıpkı diğer askerî personel gibi oldukça önemlidir. Disiplin kurallarına uymak, belirli eğitim ve görevlere katılmak gibi başlıca yükümlülükler, bu personelin askeri disiplinin sağlanması açısından gereklidir. Disiplin ihlali yapıldığı takdirde, çeşitli yaptırımlar uygulanabilmekte ve bu, sözleşmelerin idarece feshedilmesine kadar gidebilmektedir.
Buna ek olarak, sözleşmeli erbaş ve erler, herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle göreve devam edemeyecek durumda olduklarında, bu durumu yetkili kurullara bildirmek zorundadırlar. Bu gibi durumlarda, sağlık kontrolleri ve gerekli tıbbi değerlendirmeler yapılmakta, sağlık raporlarına göre uygun düzenlemeler gerçekleştirilir.
Erbaşların, belirtilen görevleri ve yükümlülükleri zamanında ve eksiksiz yerine getirmesi, hem kendi kariyerleri hem de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin işleyişi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda, sözleşmeleri feshedilerek Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişkileri kesilebilir.
Sonuç
6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin etkin bir şekilde çalışabilmesi için kritik bir düzenlemeyi temsil etmektedir. Hem personel ihtiyaçlarının karşılanması hem de sözleşmeli askerlerin haklarının korunması açısından büyük bir öneme sahip olan bu kanun, askerî disiplin ve devletin güvenliği açısından da vazgeçilmezdir. Sözleşmeli erbaş ve erlerin görevlerini en iyi şekilde yerine getirebilmeleri için açık ve net bir çerçeve sunan bu düzenlemeler, hem askerlerin kariyer süreçlerini hem de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yapısını güçlendirmeyi hedeflemektedir.
Sonuç olarak, 6191 sayılı kanun, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin personel yönetimi açısından önemli bir yapı taşıdır ve bireylerin askeri kariyerlerini etkileyen birçok unsuru içinde barındırmaktadır. Bu nedenle, sözleşmeli erbaş ve erlerin haklarını ve yükümlülüklerini bilmesi, bu süreçte karşılaşabilecekleri olası sorunları önlemek adına kritik bir adımdır.